Ochrona sygnalistów cz. 2

W dniu 25 grudnia 2024 r. weszły w życie pozostałe przepisy ustawa z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, dotyczące zgłoszeń zewnętrznych w ramach ochrony sygnalistów.

Sygnalista może dokonać zgłoszenia zewnętrznego bez uprzedniego dokonania zgłoszenia wewnętrznego.

W przypadku procedury zewnętrznej zgłoszenia możne dokonać do Rzecznika Praw Obywatelskich lub organu publicznego.
RPO i organy publiczne są zatem zobowiązane ustalić procedurę zgłoszeń zewnętrznych - procedurę przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych oraz podejmowania działań następczych, która określa w szczególności tryb postępowania z informacjami o naruszeniach prawa zgłoszonymi anonimowo.
Przez organy publiczne należy rozumieć naczelne i centralne organy administracji rządowej, terenowe organy administracji rządowej, organy jednostek samorządu terytorialnego, inne organy państwowe oraz inne podmioty wykonujące z mocy prawa zadania z zakresu administracji publicznej, właściwe do podejmowania działań następczych w dziedzinach wskazanych w art. 3 ust. 1 ustawy o sygnalistach.

Oprócz wdrożenia procedury i prowadzenia rejestru należy utworzyć bezpieczne kanały zgłoszeń. Ponadto za każdy rok kalendarzowy należy sporządzić sprawozdanie zawierające dane statystyczne dotyczące zgłoszeń zewnętrznych.

Zgłoszenia zewnętrzne mogą dotyczyć tych samym spraw co w przypadku zgłoszeń wewnętrznych m.in.: korupcji, prania pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami, bezpieczeństwa transportu, ochrony środowiska, ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego; bezpieczeństwa żywności i pasz; zdrowia, ochrony konsumentów, ochrony prywatności i danych osobowych, bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych, a także interesów finansowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz UE, jak również konstytucyjnych wolności i praw.

W przypadku gdy informacja o naruszeniu prawa jest przedmiotem jednocześnie dokonanego zgłoszenia zewnętrznego oraz wniesionej skargi, o której mowa w art. 227 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego lub gdy z treści wniesionego pisma wynika, że dokonano zgłoszenia zewnętrznego, stosuje się wyłącznie przepisy rozdziału 4 ustawy o ochronie sygnalistów - dotyczącego zgłoszeń zewnętrznych, które mają pierwszeństwo przed przepisami KPA.